Συντάκτης: Δημήτρης Αγγελίδης | efsyn.gr | 14 Οκτωβρίου 2022
Πώς η Frontex συγκάλυπτε τις παρανομίες στο Αιγαίο
Ανακολουθίες, υπεκφυγές, δικαιολογίες, αντιφάσεις, αναληθείς αναφορές, μυστικά και ψέματα, ένα ολόκληρο οπλοστάσιο μεθοδεύσεων χρησιμοποίησαν τουλάχιστον από το 2020 υψηλόβαθμα στελέχη της Frontex για να συγκαλύψουν τις επαναπροωθήσεις του Ελληνικού Λιμενικού, ώστε να μην υπάρξει λογοδοσία για βαρύτατες παραβιάσεις του διεθνούς και ευρωπαϊκού δικαίου και να συνεχιστούν οι εγκληματικές πρακτικές του στα θαλάσσια ευρωπαϊκά σύνορα.
Οι μεθοδεύσεις αυτές καταγράφονται βήμα βήμα στο απόρρητο πόρισμα-κόλαφο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας για την Καταπολέμηση της Απάτης (OLAF) που ερεύνησε την εμπλοκή της Frontex σε παράνομες επαναπροωθήσεις στο Αιγαίο και στη συγκάλυψή τους.
Ολόκληρο το πόρισμα, έκτασης 219 σελίδων και προϊόν πολύμηνης εξαντλητικής έρευνας που περιλάμβανε συνεντεύξεις με 20 αξιωματούχους της Frontex, εσωτερική ηλεκτρονική αλληλογραφία στην υπηρεσία και επιτόπια έρευνα στα γραφεία της υπηρεσίας στη Βαρσοβία, δημοσιοποιήθηκε χτες για λόγους δημοσίου συμφέροντος από το γερμανικό περιοδικό Spiegel, την ερευνητική ομάδα Lighthouse Reports και τη γερμανική οργάνωση για την ελεύθερη πληροφόρηση FragDenStaat και στην Ελλάδα από την ερευνητική ομάδα Reporters United.
Στοιχεία του πορίσματος είχαν δημοσιοποιηθεί σε ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης την άνοιξη. Ωστόσο το ίδιο το πόρισμα κρατούνταν επτασφράγιστο μυστικό από την OLAF και τη Frontex, ακόμα και από την αρμόδια Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου (LIBE), σε μέλη της οποίας δόθηκε καθυστερημένα περιορισμένη πρόσβαση στο έγγραφο σε συνθήκες εμπιστευτικότητας.
Το πόρισμα διαπιστώνει ότι αυτές οι μεθοδεύσεις και ενέργειες των στελεχών της Frontex παραβιάζουν τον εσωτερικό κανονισμό και τον υπαλληλικό κώδικα της Frontex όπως και σειρά ευρωπαϊκών κανονισμών, καθώς επηρέασαν την ικανότητα της Frontex να δρα με σεβασμό στο ευρωπαϊκό δίκαιο και στα θεμελιώδη δικαιώματα και να διασφαλίζει τη συμμόρφωση με τα θεμελιώδη δικαιώματα στα ευρωπαϊκά σύνορα.
«Βάσισαν τις αποφάσεις τους στις προσωπικές τους προκαταλήψεις και τη χαμηλή εκτίμηση που έτρεφαν για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ιδίως ορισμένους αξιωματούχους [που] θεωρούσαν υπερβολικά προσηλωμένους σε θέματα θεμελιωδών δικαιωμάτων και στη γραφειοκρατία, χωρίς κατανόηση των επιχειρησιακών προκλήσεων στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Το πόρισμα οδήγησε την άνοιξη στην πολύκροτη ταπεινωτική παραίτηση του διευθυντή της Frontex Φαμπρίς Λετζέρι, βραβευμένου λίγο νωρίτερα για τις υπηρεσίες του από τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη, προκειμένου να αποφύγει να κινηθεί εναντίον του πειθαρχική διαδικασία και να υπάρξουν κυρώσεις. Η OLAF καταγράφει αναλυτικά τις μεθοδεύσεις συγκάλυψης των επαναπροωθήσεων σε σειρά περιστατικών. Μεταξύ αυτών:
● Την καταχώριση των περιστατικών επαναπροώθησης όχι στην τέταρτη κατηγορία των Αναφορών Σοβαρού Περιστατικού, η οποία αφορά περιστατικά παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων που πρέπει να διερευνηθούν για να υπάρξει λογοδοσία, αλλά σε άλλες κατηγορίες. «Αυτό οδήγησε στον αποκλεισμό του αξιωματικού θεμελιωδών δικαιωμάτων από την αξιολόγηση και τον χειρισμό ορισμένων περιστατικών, παρά την πιθανή ύπαρξη ενός στοιχείου [παραβίασης] θεμελιωδών δικαιωμάτων […]».
● Την απόφαση να αλλάξει πορεία αεροσκάφος της Frontex σε άλλη επιχειρησιακή περιοχή, γεγονός που μπορεί με βάση τα στοιχεία να ερμηνευτεί «σαν προσπάθεια να αποφευχθεί η μαρτυρία περιστατικών στο Αιγαίο που πιθανότατα περιλαμβάνει στοιχείο [παραβίασης] θεμελιωδών δικαιωμάτων».
● Το γεγονός ότι απέφυγαν να επανέλθουν στην εξέταση ενεργειών που ενδεχομένως αφορούν την εφαρμογή του άρθρου 46 του Κανονισμού της Frontex, το οποίο προβλέπει την απόσυρση των δυνάμεων της υπηρεσίας σε περιοχές όπου γίνονται παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων.
● Την επανειλημμένη επί σειρά ετών προσπάθεια να περιοριστεί η πρόσβαση αξιωματούχων θεμελιωδών δικαιωμάτων σε στοιχεία, πληροφορίες και συστήματα επικοινωνίας, με τρόπο που παρεμποδίζει το έργο τους.
● Tην απόκρυψη βίντεο του τουρκικού Λιμενικού από αξιωματικούς θεμελιωδών δικαιωμάτων τον Φεβρουάριο του 2021.
● Την απάλειψη αναφορών σε πιθανές παραβιάσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων από επιστολές προς τις ελληνικές αρχές ώστε το κείμενο να είναι λιγότερο αιχμηρό πολιτικά και λιγότερο σαφές ως προς τη σοβαρότητα των γεγονότων.
● Τον χαρακτηρισμό περιστατικών ως απόρρητων για λόγους εθνικής ασφάλειας ή άμυνας, προκειμένου να μην έχουν πρόσβαση σε αυτά οι αξιωματούχοι θεμελιωδών δικαιωμάτων, παρά το γεγονός ότι ο υπουργός Ναυτιλίας της Ελλάδας δεν ανέφερε παρόμοιους λόγους στην έγγραφη ενημέρωση για τα περιστατικά.